ابزارهای ذهن
مدل هفت عاملی Mullins
سيدمحمد اعظمي‌نژاد
عضو هیات‌رئيسه کميته تخصصي توسعه – انجمن مديريت منابع انساني ايران
منبع: mindtools
آيا می‌توانيد تصور کنيد که يک خودرو جديد بخريد، بدون اينکه قبلا حتی یک‌بار سوار آن شده باشيد؟ يا يک خانه جديد خريداری کنيد، بدون آنکه داخل آن را ببینید؟
در زندگی روزانه هريک از ما موارد زيادی از جمله خريد يک محصول و ارزيابی آن قبل از آنکه پولی بابت خريد بپردازيم وجود دارد. اين کار به ما کمک می‌کند تا بتوانيم انتخاب مناسبی داشته باشيم. شايد همين روش برای راه‌اندازی يک کسب‌وکار يا شروع پروژه‌های جدید يا محصولی جديد کار درستی باشد. شما نياز به بررسی کامل از ديدگاه‌های مختلف در مورد کسب‌وکار خود داريد. پس از بررسی همه جوانب، می‌توانيد تصميم‌گيری چند سال از زندگی و سرمايه خود را به کسب‌وکار جديد خود اختصاص دهيد و اگر هم شکست بخوريد می‌توانيد خوشحال باشيد که قبلا پيش بينی اين شکست را کرده‌ايد! ابزار مدل هفت عاملی Mullins به شما کمک می‌کند با دقت هرچه بيشتر بتوانيد ايده‌های خود را به يک کسب‌وکار موفق تبديل کنيد.
معرفی ابزار
اين ابزار برای نخستين‌بار توسط پروفسور J. Mullins معرفی شده است. اين مدل با هدف کمک به کارآفرينان برای ايجاد يک کسب‌وکار جديد توسعه يافته است اما شما نيز می‌توانيد از آن در درون سازمان يا شرکت خود برای تصميم‌گيری در خصوص ايجاد محصول يا خدمتی جديد يا راه‌اندازی يک پروژه جدید باشيد.
شمای کلی اين ابزار به شکل زير است:
اين ابزار کسب‌وکار جديد شما را به هفت ناحيه تقسيم می‌کند که می‌توانيد در چهار مقياس سطح کلان، سطح خرد، جنبه‌های بازار و جنبه‌های صنعت به آن نگاه کنيد.
وقتی که به هريک از اين نواحی نگاه می‌کنيد، می‌توانيد با طرح پرسش‌های کليدی ايده‌های واضح‌تری برای رسيدن به موفقيت استخراج کنيد. نکته اينکه واژه‌های «بازار» و «صنعت» تفاوت‌های مهمی با يکديگر دارند، چرا که بازار مجموعه‌ای از مشتريان برای خريد يا محصول شما هستند، در حالي که صنعت، گروهی از فروشندگان، سازمان‌ها و شرکت‌هايي هستند که محصول يا خدمتی مشابه شما ارائه می‌کنند و در حقيقت رقيب شما محسوب می‌شوند. حال اجازه دهيد نگاه جزئي‌تری به هفت ناحيه اين ابزار صورت گيرد:
ناحيه جنبه بازار/سطح کلان: در اين ناحيه به جذابيت‌های بازار از سطح کلان نگاه می‌شود. نگاهی کلی به بازار داشته باشید. ميزان بزرگی آن، از نظر تعداد مشتريان، ارزش فروش و حجم فروش چقدر است؟ سپس به روندهای بازار نگاه کنيد. آيا طی چندسال اخير افزايشی بوده است؟ آيا احتمالا اين رشد طی سال‌های آينده نيز ادامه خواهد داشت؟ برای انجام اين کار می‌توانيد از ابزار PESTEL (اين ابزار قبلا در همين ستون معرفی شده است) کمک بگیرید.
ناحيه جنبه بازار/سطح خرد: بسيار بعيد است که کسب‌وکار جديد شما بتواند تمامی نيازهای بازار را تامين کند. بنابراين برای موفقيت هرچه بيشتر لازم است بازار را بخش‌بندی کنيد تا شايد بتوانيد نيازهای عمده يکی از بخش‌های بازار را تامين کنيد. در اين ناحيه به سوالات زير فکر کنيد:
کدام بخش از بازار می‌تواند از کسب‌وکار شما استفاده کند؟ در بخش مورد نظر، چه مزيت رقابتی نسبت به رقبا در اختيار داريد؟ روند بازار در بخش مورد نظر شما چگونه است؟ در بخش ديگری از بازار ممکن است موفق شويد؟ به داده‌های کمی و کيفی توجه کنيد. با مشتريان آينده نگر خود صحبت کنيد و بازخوردهای آنها را مورد بررسی دقيق قرار دهيد.
ناحيه جنبه صنعت/سطح کلان: Mullins پيشنهاد می‌کند برای ارزيابی عوامل موثر بر سودآوری سازمان از ابزار نيروهای پنج‌گانه پورتر (قبلا در همين ستون معرفی شده‌است) استفاده کنيد. به این ترتيب قادر خواهيد بود تا از موقعيت رقابتی فعلی خود و موقعيت رقابتی که بايد به سمت آن حرکت‌کنيد، آگاه شويد.
ناحيه جنبه صنعت/سطح خرد: نتايج پايدار، پس از آنکه صنعت مورد نظر خود را در سطح کلان مورد بررسی قرار داديد، زمان آن است که بررسی جزئي‌تری داشته باشيد. در اين جا با دقت بررسی کنيد آيا رقبا می‌توانند محصول يا خدمت شما را به راحتی کپی کنند؟ همچنين چه منابعی در اختيار شما وجود دارد که رقبا به آنها دسترسی ندارند؟
دامنه تيم: چشم‌انداز، ماموريت و آمادگی برای ريسک، اين ناحيه که در مرکز اين ابزارقرار دارد به تجزيه و تحليل وضعيت تعهد و انگيزش شما و کارکنان می‌پردازد. دلايل ايجاد کسب‌وکار، ميزان آمادگی و مخاطره‌پذيری مواردی هستند که مورد بررسی قرار می‌گيرند.
دامنه تيم: چشم‌انداز، قابليت اجرای عوامل بحرانی موفقيت- در اين دامنه نياز به شناسايي عوامل بحرانی موفقيت داريد. مثلا اينکه چه تصميماتی آسیب‌های جدی به کسب‌وکار می‌زند يا چه تصميماتی کارآيي و بهره‌وری را بالاتر می‌برد.
دامنه تيم: ارتباطات در سراسر زنجيره ارزش- اين ناحيه اهميت ارتباطات را در کسب‌وکار شما نشان می‌دهد. بنابراين شناسايي و اولويت‌بندی ذی‌نفعان در اينجا بسيار مفيد و موثر خواهد بود. در پايان مرور نواحی اين ابزار، احتمالا با مجموعه‌ای از مسائل مواجه خواهيد شد که با رفع آن احتمالا کسب‌وکاری موفق در انتظار شما خواهد بود.
www.hrjournalist.com
