سیستم بهنگام

سیستم بهنگام

مقدمه :در این مجال سعی خواهیم کرد مفهوم ( JIT ) و اهداف آن و رابطه اش را با بهره وری تشریح کنیم. سیستم بهنگام ( JIT ) برای اولین بار توسط شر کت تویوتای زاپن بکار گرفته شد. در این سیستم بر خلاف مدیریتِ سنتی موجودی کالا ، موجودی نوعی اتلاف منابع تلقی می شود. ودر آن مدیریتِ سنتی موجودی مفهومی ندارد. زیرا درآن از طریق قراردادهای بلند مدت هزینه ی سفارش کاهش یافته و هزینه ی نگهداری کالا وجود ندارد . و با کاهش تأخیر تولید از یک سو وکنترل موثر از سوی دیگر ،تقاضای مشتریان به موقع پاسخ داده می شود.

سیستم بهنگام ( JIT ) :

سیستم بهنگام ( JIT ) سیستمی منضبط، یکپارچه و فرآیند گراست که برای بهبود همزمان بهره وری و کیفیت از سیستم های کاری چند منظوری و سیستم کنترل کششی استفاده می کند. هدف این سیستم جلوگیری از راکد ماندن سرمایه به شکل موجودی است . اساس سیستم بهنگام ( JIT ) فرآیند یکنواخت وپایدار تولید ازطریق سیستمی است که حداقل موجودی را استفاده کند .عامل شتابدهنده سیستم ( JIT )، استاندارد سازی عملیات و دستورالعملها می‌باشد. این امر به مفهوم تولید سریع در پایین‌ترین سطح ضایعات با استفاده از رویه‌ها و روشهای کارا می‌باشد. ذکر این نکته حائز اهمیت است که ( JIT ) نه تنها با عملیات تولیدی در ارتباط است، بلکه دستورالعملها و تکمیل گزارشات و فرم‌ها را نیز بعنوان بخشی از فرآیند کلی، دربرمی‌گیرد. در ( JIT ) چنین فرض می‌شود که منشاء ضایعات تنها در قسمت سخت‌افزاری و فنی عملیات وجود ندارد، بلکه در بخشهای نرم‌افزاری عملیات نیز ممکن است موجود باشد. سیستم بهنگام ( JIT )مشکل سیستم تولید را بیان میکند ، که ماده خام را در یک اندازه از تأمین کننده تهیه و روی آن ها پردازش میکند ، تا آن ها را به محصول نهایی تبدیل کند

این یک سیاست سفارش برای مواد خام را مطرح میکند ، تا نیازهای آمادگی برای تولید را برآورده سازد. به نوبت ، این سیاست باید تقاضای خریداران خارجی از محصولات نهایی را در یک فاصله زمانی ثابت و معین تحویل دهد . ( JIT ) دربرگیرنده کلیه جنبه‌های تولید می‌باشد و برحصول اطمینان از قابلیت دسترسی به کیفیت مورد نیاز با کمیت مشخص و دقیق در زمان و مکان معین متمرکز است. این روش موجب ترغیب سازمان به حذف ضایعات می‌گردد. این امر بویژه در زمانی صورت می‌پذیرد که ضایعات همه فعالیتهایی را در برگیرد که ارزش افزوده ایجاد نمی‌نمایند.( JIT ) شامل مجموعه‌ای از تکنیکهای ساخت و تولید می‌باشد که با زمانهای انتظار خط تولید و سفارش و خرید و سطوح موجودی در هر مرحله از فرآیند در ارتباطند. در این میان استراتژیهایی نیز روش مزبور را پشتیبانی می‌نمایند که برخی از آنها عبارتند از طراحی استقرار تسهیلات، طراحی محصول، برنامه‌ریزی و زمان‌بندی تولید، جریان مواد، زنجیره تامین و جنبه‌های انسانی سیستم تولید.

عناصر سیستم بهنگام ( JIT ) :

اصولاً سیستم بهنگام مبتنی بر عناصر زیر می باشد:

– کاهش سطوح موجودی؛
– کاهش موجودی حین فرآیند (محصولات نیمه ‌ساخته)؛
– کاهش زمانهای راه‌اندازی ماشین آلات؛
– کاهش زمانهای انتظار در خطوط تولید؛
– کاهش قطعات اسقاطی و دوباره‌کاری‌ها؛
– آسان‌سازی فرآیندها؛
– بهبود کیفیت محصول؛
– بهبود نگهداری پیشگیرانه تجهیزات؛
– بهبود سیستمهای ارتباطی در داخل بخشهای مختلف و مابین آنها؛ و
– بهبود اثربخشی کلی کارخانه.

هدف سیستم بهنگام ( JIT ) :

مهمترین اهداف این سیستم به شرح زیر است :

۱) حذف فعالیتهای فاقد ارزش افزوده
۲) بهبود کیفیت تولید
۳) تأکیدبربهبود مستمر
۴) تأکید بر ساده سازی عملیات

مزایای سیستم بهنگام ( JIT ) :

مهمترین مزایای این سیستم به شرح زیر است :

۱) کاهش موجودی کالا ودر نتیجه فضای مورد نیاز انبار
۲) صرفه جویی در هزینه ها
۳) افزایش کیفیت تولید
۴) کاهش دوباره کاری وکاهش ضایعات
۵) افزایش بهره وری وکاهش زمان تأخیر
۶) ایجاد روابط صمیمانه با فروشندگان

نتیجه گیری :

همزمان با پیشرفت دانش بشری در زمینه های گوناگون، مدیریت تولید نیز در جهت تکامل و برتری به پیش رفته است. دست اندرکاران تولید طی قرون مختلف همیشه سعی کرده اند با منابع محدود حداکثر استفاده را برای رفع نیازهایشان به کار ببرند. از آن بین سازمان هایی موفق بوده اند که با به کارگیری روش ها و سیاست های بهتر با منابع موجود خود، نیازهای مشتری را رفع کرده ند و توان اقتصادی خود را افزایش داده اند که باعث ارزش افزوده بیشتری می شود.سیستم بهنگام ( JIT ) دربرگیرنده کلیه جنبه‌های تولید می‌باشد و برحصول اطمینان از قابلیت دسترسی به کیفیت مورد نیاز با کمیت مشخص و دقیق در زمان و مکان معین متمرکز است. این روش موجب ترغیب سازمان به حذف ضایعات می‌گردد.